Λευκός Πύργος
Ο Λευκός Πύργος είναι το πιο αναγνωρίσιμο ορόσημο της Θεσσαλονίκης και το σύμβολο της πόλης, λόγω της θέσης, της μακράς ιστορίας και της χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής.
Ο πύργος χτίστηκε τον 15ο αιώνα στη θέση βυζαντινής αμυντικής οχύρωσης του 12ου αιώνα. Οι Οθωμανοί το ξαναέχτισαν για να ενισχύσουν τις ακτές της πόλης. Εκτός από το φρούριο, χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο φρουράς και ακόμη και ως φυλακή.
Σε διαφορετικές εποχές, αναφέρεται σε γραπτές πηγές με διαφορετικά ονόματα: ο Πύργος του Λιονταριού τον 16ο αιώνα, Ο Πύργος της Καλαμαριάς τον 18ο αιώνα. Τον 19ο αιώνα εμφανίζεται με δύο ονόματα ανάλογα με τη χρήση του: ο Πύργος των Γενιτσάρων και ο Πύργος του Αίματος, όταν έγινε φυλακή και τόπος εκτέλεσης των καταδικασμένων. Ο ιστορικός Μιχάλης Χατζηιωάννου το 1888, στο βιβλίο του για τα μνημεία της πόλης, τον αποκαλεί «Βαστίλη της Θεσσαλονίκης» και περιγράφει τις εκτελέσεις που πραγματοποιήθηκαν ενδεικτικά στα τείχη του. Κάθε εκτέλεση συνοδεύονταν από πυροβολισμό κανονιού, ο ήχος του οποίου τρομοκρατούσε τους κατοίκους.
Το 1883, με εντολή του Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίντ Β ‘, ο πύργος βάφτηκε και ονομάστηκε Λευκός (Beyaz Kule). Εκείνη την εποχή, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την πίεση της Αγγλίας, πραγματοποιούσε μεταρρυθμίσεις με στόχο τη δημιουργία ενός κοσμικού ευρωπαϊκού κράτους, Ο Αιματηρός Πύργος δεν ταιριάζει στη νέα ιδέα του κράτους. Ένας κρατούμενος έβαψε τον πύργο με αντάλλαγμα την απελευθέρωσή του. Από τότε το κτίριο διατηρεί αυτό το όνομα, αν και σήμερα ο πύργος έχει χάσει το λευκό χρώμα του και έχει μια φυσική μπεζ απόχρωση. Στο πλαίσιο των ίδιων μεταρρυθμίσεων, τα τείχη της πόλης κατεδαφίστηκαν εν μέρει (ώστε να αναπτυχθεί και να αυξηθεί), συμπεριλαμβανομένου του συγκροτήματος δίπλα στον πύργο.
Μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912 και την προσάρτησή της στο ελληνικό κράτος, ο Πύργος χρησιμοποιήθηκε με διαφορετικούς τρόπους. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, διατέθηκε ένας όροφος για την αποθήκευση των αντικών που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Ανατολικού Στρατού. Οι εγκαταστάσεις του στέγαζαν την αεροπορική άμυνα της πόλης, το μετεωρολογικό εργαστήριο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Το 1983 το μνημείο ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού.
Σήμερα, ο Πύργος είναι ανοιχτός στο κοινό και στεγάζει μια μόνιμη έκθεση για την ιστορία της πόλης και των κατοίκων της.
