Βάβδος
Ο (η) Βάβδος είναι ένα μικρό χωριό, που είναι ο υψηλότερος οικισμός στη χερσόνησο της Χαλκιδικής. Βρίσκεται στο ηπειρωτικό τμήμα της χερσονήσου στην πλαγιά του βουνού Προφήτη Ηλία, το οποίο, με τη σειρά του, είναι ένα από τα τμήματα της οροσειράς του Χολομώντα ή του Υψίζωνου. Από υψόμετρο 1050 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ανοίγει μια εκπληκτική θέα στο κεντρικό τμήμα της χερσονήσου. Ο πληθυσμός της Βάβδου (σύμφωνα με την απογραφή του 2011) είναι μόνο 380 άτομα.
Ιστορικά, το όνομα Βαβδος μπορεί να προέρχεται από το όνομα κάποιου αρχαίου Ρωμαίου στρατιωτικού ηγέτη που εγκαταστάθηκε σε αυτά τα μέρη τον 3ο αιώνα μ.Χ. Και, παρόλο που οι πρώτες γραπτές αναφορές της Βάβδου χρονολογούνται από τον 14ο αιώνα, ο μαρμάρινος άμβωνας που διατηρείται στην τοπική εκκλησία χρονολογείται από τον 5ο αιώνα και μεταφέρθηκε εδώ από μια παλαιότερη χριστιανική βασιλική.
Στους 15-16 αιώνες με φόντο την παρακμή της Ελλάδας και τη γενική ζοφερή εικόνα που χαρακτηρίζει την εποχή της οθωμανικής κυριαρχίας, η εικόνα στη Χαλκιδική είναι εντυπωσιακά διαφορετική: 12 χωριά στο κεντρικό τμήμα της χερσονήσου, που βρίσκονται κοντά στα βυζαντινά ορυχεία, όπου εξόρυξαν οικοδομικά υλικά, ενώνονται και δημιουργούν τα Μαντεμοχώρια. Τα Μαντεμοχώρια, που κατά τη διάρκεια της ακμής αριθμούσαν περισσότερους από 5.000 κατοίκους, είχαν στρατηγικό ενδιαφέρον για τις αρχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην περιοχή της χερσονήσου της Χαλκιδικής, ανακαλύφθηκαν μεγάλα αποθέματα αργύρου. Ως αποτέλεσμα καρτέλ μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα έστελνε στην Κωνσταντινούπολη 290 κιλά ασήμι ετησίως.
Ωστόσο, κάποιος έπρεπε να πληρώσει για οικονομική ευημερία και ηρεμία, για αυτό και το ασήμι πήγαινε στο θησαυροφυλάκιο σχεδόν τζάμπα, αλλά τα κέρδη λόγω χαλάρωσης στη φορολογική πολιτική ήταν τόσο εντυπωσιακά που λίγοι από τους κατοίκους γκρίνιαζαν. Οι κάτοικοι της περιοχής έλαβαν προνόμια αδιανόητα από τα πρότυπα εκείνης της εποχής. Συγκεκριμένα, άνοιξε ένα σχολείο όπου εκπαιδεύτηκαν μελλοντικοί ανθρακωρύχοι και διεξήχθη διδασκαλία στα ελληνικά. Περιέργως, οι κάτοικοι της περιοχής δεν έχασαν το εμπόριο και τις φορολογικές ελαφρύνσεις τον 19ο αιώνα, όταν τα ορυχεία στέγνωσαν και η παραγωγή μειώθηκε σημαντικά.
Μερικές φορές αγόραζαν ασήμι στην Ισπανία για να συνεχίσουν να το παρέχουν στο θησαυροφυλάκιο του Σουλτάνου για να διατηρηθεί μια ειδική θέση. Εκείνη τη στιγμή, ο Βάβδος άρχισε να επιστρέφει στη γεωργία για να αντισταθμίσει τις απώλειες στην οικονομία που προκλήθηκαν από τη σταδιακή εξαφάνιση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων και πέτυχε και πάλι.
Το χωριό κάηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1821 για την υποστήριξη της Ελληνικής Επανάστασης και τον αγώνα για ανεξαρτησία, στη συνέχεια αναστηλώθηκε σταδιακά.
Ο Νικόλαος Γερμανός, ένας διάσημος Έλληνας ζωολόγος και ο κύριος εμπνευστής της ίδρυσης της Διεθνούς Έκθεσης στη Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε στο χωριό. Αυτό αποδεικνύει την εγκυρότητα της δήλωσης ότι ο διαφωτισμός ήταν ένα από τα αποτελέσματα της συνεχούς οικονομικής ευημερίας της Βάβδου.
Η εικόνα θα συμπληρωθεί από σπίτια χτισμένα σε στυλ “Μακεδονικής αρχιτεκτονικής”, καφετέριες και ταβέρνες, που βρίσκονται στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου υπάρχει επίσης ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα πλατάνια, που το 1976 κηρύχθηκε προστατευόμενο μνημείο της φύσης.
Σήμερα, οι κύριες δραστηριότητες των χωρικών είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία, η μελισσοκομία και τα ελεύθερα επαγγέλματα. Τα ορυχεία του Βάβδου έκλεισαν από το 1994.
