Αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης
Η ιστορία του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης ιστορίας της πόλης. Η πρώτη αρχαιολογική υπηρεσία στη Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1912, μόλις δεκαπέντε ημέρες μετά την απελευθέρωση της πόλης.
Μέχρι το 1925, ο τόπος συλλογής και αποθήκευσης αρχαιοτήτων στη Μακεδονία ήταν το κτίριο διοίκησης (το σημερινό κτίριο του Υπουργείου Μακεδονίας και Θράκης), καθώς και στο κτίριο που στεγάζει σήμερα μια από τις σχολές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, συλλέχθηκαν ευρήματα από τον Γαλλικό Στρατό (Armée Françcaise d’Orient) στη Ροτόντα, και τα αποτελέσματα των ανασκαφών των βρετανικών στρατευμάτων στον Λευκό Πύργο.
Το 1925, το Τζαμί Γενί, το «νεότερο τζαμί», το τζαμί των Ισλαμιστών Εβραίων μεταφέρθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Και έγινε το πρώτο μουσείο της πόλης, όπως αποδεικνύεται από την επιγραφή στην πρόσοψή του. Το 1940, πολλές αρχαιότητες, κυρίως γλυπτά, θάφτηκαν, κάτι που βοήθησε να μην τα λεηλατήσουν οι εισβολείς. Τα αντικείμενα ανασκάφηκαν το 1951 και εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην κεντρική αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου (Τζαμί Γιένι) το 1953.
Το 1950, ένα μεγάλο οικόπεδο στο κεντρικό τμήμα της Θεσσαλονίκης κοντά στο διεθνές εκθεσιακό κέντρο HELEXPO δόθηκε στην αρχαιολογική υπηρεσία. Η ανάπτυξη του έργου για το νέο μουσείο ανατέθηκε στον εξαιρετικό Έλληνα αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό, τον κορυφαίο εκπρόσωπο του μοντερνισμού εκείνων των χρόνων.
Το νέο μουσείο εγκαινιάστηκε το 1962 μαζί με τον εορτασμό της πεντηκοστής επετείου της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Η πρώτη έκθεση περιείχε εντυπωσιακά ευρήματα από τους τάφους του Δερβένι, που ανακαλύφθηκαν τον ίδιο χρόνο.
Τα ευρήματα του καθηγητή Μανώλη Ανδρόνικου από τις ανασκαφές των βασιλικών τάφων στη Βεργίνα, που κατατέθηκαν στο μουσείο, απαιτούσαν την προσθήκη μιας νέας «πτέρυγας». Κάτω από αυτήν υπάρχει ένας άλλος χώρος, όπου το 1996 πραγματοποιήθηκε η πρώτη έκθεση αφιερωμένη στην ιστορία της Αρχαίας Μακεδονίας.
Από το 2001 έως το 2006, το μουσείο υποβλήθηκε σε εργασίες αναδιοργάνωσης, οι οποίες κατέστησαν δυνατή τη μεγιστοποίηση του εκθεσιακού χώρου και τη διοργάνωση θεματικών εκθέσεων σε νέα μορφή.
Οκτώ τμήματα αποτελούν την έκθεση του μουσείου σήμερα:
1) Προϊστορική Μακεδονία
2) Προς την γένεση των πολεων
3) Η Μακεδονία από τον 7 αιώνα π.Χ ως την ύστερη αρχαιότητα
4) Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας Μητρόπολις
5) Ο χρυσός των Μακεδόνων
6) ‘Αγρος, οικία, κήπος, τόπος
7) Μνήμη και…λίθοι
8) Μακεδονία. Από τις ψηφίδες στα pixels
