Αριστοτέλειο Πάρκο - Στάγειρα
Τα Αρχαία Στάγειρα είναι ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά μνημεία της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Η πόλη ιδρύθηκε το 665 π.Χ. Έποικοι του Ιονίου που έφτασαν από το νησί της Άνδρου, και αργότερα εδώ έφτασαν και έποικοι από τη Χαλκίδα. Οι πηγές της αρχαιότητας είναι πολύ ακριβείς όσον αφορά τον εντοπισμό της πόλης. Ο Στράβων την βάζει στον “άτλαντα” του νότια της αρχαίας Ακάνθου και αναφέρει την ύπαρξη ενός μικρού νησιού απέναντι από την πόλη, που ονομάζεται Κάπρος – “αγριογούρουνο” (προφανώς το σημερινό νησί του Καυκανά) Είναι χαρακτηριστικό ότι το λιμάνι των Σταγείρων είχε το ίδιο όνομα και αυτό το ζώο ήταν το σύμβολο σε πολλά νομίσματα της πόλης.
Μετά το τέλος των Περσικών Πολέμων, τα Στάγειρα εντάχθηκαν στην Πρώτη Συμμαχία της Αθήνας, αν και πηγές ισχυρίζονται ότι η συνεισφορά της πόλης στο γενικό ταμείο ήταν σχετικά μικρή. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου το 424 π.Χ. η πόλη επαναστάτησε εναντίον των Αθηναίων, μπήκε σε συμμαχία με τους Σπαρτιάτες και παραδόθηκε στον Βρασίδα, ο οποίος υποσχέθηκε στους ντόπιους τη σωτηρία από τον «αθηναϊκό ζυγό». Με αυτό το σχέδιο, ο Βρασίδας ξεκίνησε τη διχοτόμηση της Αθηναϊκής Αυτοκρατορίας στη Βόρεια Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, κατέλαβε άλλες πόλεις όπως η Άκανθος και η Αμφίπολη, μια από τις πιο σημαντικές αθηναϊκές αποικίες. Την άνοιξη του 423 π.Χ. η Αθήνα και η Σπάρτη υπέγραψαν εκεχειρία, αλλά ο Βρασίδας δεν εγκατέλειψε το σχέδιό του. Τον Απρίλιο του 422 π.Χ. η ανακωχή τελείωσε και οι Αθηναίοι έστειλαν ένα στρατιωτικό σώμα για να ανακτήσουν τα προηγούμενα υπάρχοντά τους στη βόρεια Ελλάδα. Ο Βρασίδας, ωστόσο, νίκησε τους Αθηναίους στην Αμφίπολη, αν και ο ίδιος έχασε στη μάχη την ζωή του. Έτσι, τα Στάγειρα δεν επέστρεψαν ποτέ στην Αθηναϊκή Συμμαχία.
Τα Στάγειρα εντάχθηκαν αργότερα στην «Ένωση Χαλκιδικής», μια συνομοσπονδία πόλεων στη χερσόνησο, η πρωτεύουσα της οποίας ήταν η Όλυνθος. Ο Φίλιππος Β ‘, πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κατέστρεψε την πόλη κατά τη διάρκεια του πολέμου το 349 π.Χ. και την αποκατέστησε προς τιμήν του Αριστοτέλη, τον οποίο σεβόταν πολύ. Ωστόσο, είναι πιο πιθανό ότι η πόλη ξαναχτίστηκε από τον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο, όπως αναφέρεται αλλού. Παρά την επακόλουθη ανοικοδόμηση της πόλης, αυτή η καταστροφή σηματοδότησε την αρχή της παρακμής της. Στην ελληνορωμαϊκή εποχή, η πόλη ήταν ερημική. Σημειώστε ότι ο Στράβων, που έζησε από το 63 π.Χ. μέχρι το 23 μ.Χ. αναφέρει στον διάσημο “άτλαντα” του ότι όταν επισκέφτηκε αυτήν την περιοχή, τα Στάγειρα είχαν ήδη εγκαταλειφθεί.
Οι πρώτες ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων Σταγείρων ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Στο ιστορικό πάρκο των Σταγείρων, σε ένα καταπληκτικό μέρος σε υψόμετρο περίπου 500 μ. βρίσκεται το Πάρκο (άλσος) του Αριστοτέλη. Αυτό είναι το μοναδικό θεματικό πάρκο στη Χαλκιδική. Το άλσος υπήρχε στο παρελθόν και το 1956 αυτός ο υπέροχος χώρος επιλέχθηκε για να στεγάσει ένα επιβλητικό άγαλμα του Αριστοτέλη, προς τιμήν του μεγάλου φιλόσοφου που γεννήθηκε στα Αρχαία Στάγειρα.
Τα αρχικά διαδραστικά όργανα, στεγασμένα στο άλσος, εγκαταστάθηκαν το 2003. Αυτά είναι πειραματικά εργαλεία που λειτουργούν βάσει των νόμων της φύσης που αναφέρονται στα γραπτά του Αριστοτέλη. Με αυτήν την προσθήκη, το πάρκο έχει γίνει ο αγαπημένος προορισμός για τους επισκέπτες της χερσονήσου και τους μαθητές, καθώς συνδυάζει μοναδικά την ψυχαγωγία, τη διασκέδαση, τη φυσική ομορφιά και την εκπαίδευση. Μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται περισσότερους από 15.000 επισκέπτες.
Διαδραστικά εργαλεία πάρκου:
Πυξίδα. Βρίσκεται μπροστά από το άγαλμα του Αριστοτέλη και συμβολίζει ότι η φιλοσοφία του έχει φτάσει σε όλα τα μέρη του κόσμου και είναι το σημείο εκκίνησης της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, της καθολικής και της κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Δείχνει την κατεύθυνση και την απόσταση των πιο διάσημων πόλεων του κόσμου σε σχέση με το άλσος.
Τηλεσκόπιο: Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τις λεπτομέρειες της φανταστικής θέας στον κόλπο της Ιερισσού και στη χερσόνησο του Αγίου Όρους.
Πρίσμα. Το λευκό φως του ήλιου πέφτει σε ένα ειδικό πρίσμα και διασπάται σε “χρώματα ουράνιου τόξου”.
Ηλιακό ρολόι. Το μεγάλο οριζόντιο ηλιακό ρολόι δείχνει τον ακριβή χρόνο. Το καλοκαίρι, η διαφορά με την τρέχουσα ώρα είναι 1 ώρα 25 λεπτά και το χειμώνα – 25 λεπτά. Οι καμπύλες γραμμές στο καντράν του ρολογιού έχουν σχεδιαστεί για να υποδεικνύουν τον τρέχοντα μήνα.
Φακός. Η επιγραφή δίπλα στο φακό μας λέει ότι κάθε φωτόνιο, δηλαδή κάθε στοιχειώδης ποσότητα φωτεινής ενέργειας, έχει μια ελάχιστη ενέργεια από μόνη της, αλλά όταν όλα συγκεντρώνονται σε ένα σημείο, αυτή η ενέργεια γίνεται πολύ μεγάλη.
Πεντάφωνο. Αποτελείται από πέντε μεγάλα κομμάτια γρανίτη, λαξευμένα με τέτοιο τρόπο ώστε καθένα από αυτά, όταν χτυπηθεί, να παράγει διαφορετική συχνότητα ήχου, διαφορετική νότα. Πέντε νότες αντιστοιχούν στην αρχαία πεντατονική μουσική κλίμακα.
Οπτικοί δίσκοι. Καθώς πειραματίζεστε με οπτικούς δίσκους, θα διαπιστώσετε ότι όταν οι εικόνες περνούν με υψηλή ταχύτητα μπροστά από το οπτικό πεδίο μας, το ανθρώπινο μάτι δεν τις αντιλαμβάνεται ως διαφορετικές, αλλά δημιουργεί ένα συνεχές οπτικό σύνολο, όπως όταν παρακολουθούμε μια ταινία. Αυτό συμβαίνει επειδή, λόγω της αδράνειας, η εικόνα παραμένει στο οπτικό νεύρο για περίπου 1/16 του δευτερολέπτου. Ο κινηματογράφος βασίζεται ουσιαστικά στην «αδυναμία» του ματιού να βλέπει περισσότερες από 24 φωτογραφίες ανά δευτερόλεπτο.
Εκκρεμές. Κοντά σε αυτόν, οι μεγάλοι θα θυμηθούν, και οι νεότεροι θα μάθουν ότι η ενέργεια στο σύστημα που ξεκινά την ταλάντωση μεταφέρεται λόγω σύζευξης στο επόμενο σύστημα, με αποτέλεσμα το πλάτος ταλάντωσης στο πρώτο να μειώνεται και στο επόμενο να αυξάνεται.
Υδροστρόβιλος. Σε ένα διαφανές δοχείο με υγρό, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια δίνη περιστρέφοντας το μοχλό και να κατανοήσουμε τη δυναμική του φαινομένου.
Σφαίρες αδράνειας Όταν παίζουμε με τις σφαίρες αδράνειας, είμαστε πάντα με το φαινόμενο της μεταφοράς της ορμής, όταν κατά την κρούση των σφαιρών διατηρείται η αρχική ορμή και μεταφέρεται διαδοχικά διαμέσου όλων των σφαιρών για να φτάσει κάθε φορά στην τελευταία.
Παραβολικά κάτοπτρα. Δύο πλάκες βρίσκονται σε ευθεία γραμμή, αρκετά μακριά η μία από την άλλη. Εάν δύο άτομα στέκονται μπροστά σε κάθε μια από αυτές, μπορούν να μιλούν άνετα ο ένας με τον άλλο, ακόμη και ψιθυριστά. Αυτό συμβαίνει διότι τα μεταφερόμενα μέσω του αέρα ηχητικά κύματα ανακλώνται στο παραβολικό κάτοπτρο και η ενέργειά τους συγκεντρώνεται στο κέντρο και ο ήχος καταλήγει ενισχυμένος στα αυτιά αυτών που παίρνουν μέρος στο πείραμα.
