Προπύλαια

Προπύλαια

Τα Προπύλαια, ως τύπος δομής, εμφανίστηκαν εδώ και πολύ καιρό, κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο (για παράδειγμα, η περίφημη Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες). Ωστόσο, αυτή η αρχιτεκτονική μορφή έφτασε στην τελειότητα στην αθηναϊκή εκδοχή της εποχής του Περικλή.
Δεν ήταν τα πρώτα Προπύλαια στην Ακρόπολη. Η ανάβαση στο βράχο από τη δυτική πλευρά υπήρχε από το τέλος της μυκηναϊκής εποχής και τα ερείπια της μυκηναϊκής τοιχοποιίας είναι ορατά παντού στους πρόποδες της κιονοστοιχίας. Τα πρώτα “γνωστά” Προπύλαια ανεγέρθηκαν στην Ακρόπολη κατά την εποχή των Πεισιστρατιδών, γιων του Πεισίστρατου, μετά το 520 π.Χ. Όπως και τα άλλα κτίρια της Ακρόπολης της Αρχαϊκής εποχής, δεν κράτησε πολύ – οι Πέρσες το 480 και το 479 π.Χ. κατέστρεψαν την Αθήνα και τα περισσότερα κτίρια στην Ακρόπολη.
Τα σχέδια για την αποκατάσταση των Προπυλαίων εγκρίθηκαν κατά πάσα πιθανότητα το 449 π.Χ., αλλά η κατασκευή ξεκίνησε μόνο το 437 π.Χ. – πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι αρχικά το προνόμιο δόθηκε στην κατασκευή του Παρθενώνα.

Το έργο πραγματοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Μνησικλή. Δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για αυτόν τον αρχιτέκτονα, αλλά με πολλούς τρόπους το αριστούργημά του μιλάει γι ‘αυτόν, ακριβώς όπως και η εμφάνιση των Προπυλαίων μπορεί να μιλά για τις ανατροπές στην οικοδόμηση που ξεδιπλώθηκαν κατά την περίοδο κατασκευής τους.
Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών της κατασκευής των Προπυλαίων, δαπανήθηκε τεράστιο ποσό ταλέντων (2012). Οι ιστορικοί εξηγούν ένα τόσο κολοσσιαίο κόστος κατασκευής από τον πλούτο της διακόσμησης. Για την κατασκευή των Προπυλαίων, χρησιμοποιήθηκαν δύο τύποι μαρμάρου: το ίδιο το κτίριο κατασκευάστηκε από πεντελικό μάρμαρο, αλλά μερικές λεπτομέρειες έγιναν από γκρίζο μάρμαρο Ελευσίνας, το οποίο έρχεται σε αντίθεση με το χρώμα της λευκής πέτρας.Τα Προπύλαια δεν είχαν γλυπτική διακόσμηση, αλλά αυτό είναι ακριβώς η πρωτοτυπία του, η οποία βρίσκεται άμεσα στις ιδιαιτερότητες της αρχιτεκτονικής του μορφής.
Το αριστούργημα του Μνησικλή χρειάστηκε πέντε χρόνια για να χτιστεί – από το 437 έως το 431 π.Χ. Ορισμένα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κτιρίου, καθώς και οι συντηρημένες προεξοχές στα μπλοκ της βάσης της κατασκευής δείχνουν ότι το έργο δεν ολοκληρώθηκε κατά την πρώτη περίοδο κατασκευής. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος ξεκίνησε, και οι Αθηναίοι δεν μπορούσαν να φτιάξουν μεγαλοπρεπή κτίσματα.
Οι ερευνητές εξακολουθούν να διαφωνούν για το εάν η ασυμμετρία των πτέρυγας των Προπυλαίων ήταν συνειδητή. Ίσως η αριστερή πτέρυγα έγινε σκόπιμα μεγαλύτερη από τη δεξιά. Σύμφωνα με μια εκδοχή, θα έπρεπε να είχε φτάσει μέχρι το ναΐσκο της Νίκης Απτέρου, που θα ήταν η συνέχεια της. Σύμφωνα με άλλους ερευνητές, ο Μνησικλής ήταν καινοτόμος και σκόπιμα πήγε να διαλύσει τους κανόνες που είχαν υιοθετηθεί εκείνη τη στιγμή, δημιουργώντας ασύμμετρα τα Προπύλαια. Ακόμα κι αν ο Μνησικλής έλαβε αρχικά υπόψη την ύπαρξη ενός ενιαίου σχεδίου, το οποίο προέβλεπε την κατασκευή του ναού της Νίκης Απτέρου, το ίδιο το έργο του διαφέρει σε μια σειρά στοιχείων που χαρακτηρίζουν την τολμηρή και καινοτόμο ματιά στα πράγματα αυτού του αρχαίου Έλληνα αρχιτέκτονα. Εν μέρει, το κτίριο συνέχισε την παράδοση όχι μόνο των μνημειακών εισόδων (πυλών) της αρχαϊκής περιόδου, αλλά και των ισχυρών προπυλαίων των Τίρυνθων, της Πύλου και των Μυκηνών. Παρά την κλίμακα και τη βαρύτητά του κτιρίου, δημιουργεί ένα αίσθημα ελαφρότητας, το οποίο γίνεται αισθητό σε κάθε του γραμμή.

Λειτουργώντας ως πύλη στην Ακρόπολη, το κτίριο των Προπυλαίων καταλαμβάνει το πλάτος ολόκληρης της δυτικής πλαγιάς. Το συνολικό πλάτος είναι 46,87 μ., αλλά το κύριο μέρος (χωρίς τις πτέρυγες) έχει πλάτος 21,16 μ. και βάθος 22,86 μ.
Κάθε μία από τις μπροστινές προσόψεις έχει έξι δωρικές στήλες. Στο εσωτερικό, ο εγκάρσιος τοίχος χωρίζει το κτίριο σε δύο στοές άνισου βάθους (το βάθος της εξωτερικής είναι 16,52m, και της ανατολικής, η οποία βλέπει στην Ακρόπολη – 7,36 m). Όσον αφορά τις εξωτερικές τις αναλογίες, και οι δύο ήταν οι ίδιες, αλλά λόγω της διαφοράς στα επίπεδα, η οροφή του ανατολικού τμήματος ήταν ψηλότερη και το κτίριο έμοιαζε να έχει δύο ανεξάρτητες στοές.
Στα δυτικά, δηλαδή, μπροστά στον επισκέπτη που ανεβαίνει, υπάρχουν 6 δωρικές κολώνες, άλλες 6 κολώνες με ιωνικά κιονόκρανα ανεβαίνουν κατά μήκος του εγκάρσιου τοίχου που οδηγεί στην κύρια είσοδο. Συνδυασμός των ρυθμών ήταν μια τεχνική που εφαρμόστηκε με επιτυχία κατά την κατασκευή του Παρθενώνα. Ένα από τα κομμάτια της ιωνικής στήλης μετατοπίστηκε κατά τη διάρκεια του σεισμού του 1999 και η επιφάνεια του πεντελικού μαρμάρου εκτέθηκε στο κάτω μέρος, το οποίο μέχρι εκείνη την στιγμή ήταν καλυμμένο και δεν ήρθε σε επαφή με οξυγόνο, έτσι διατηρεί ένα λευκό χρώμα, ενώ με την πάροδο του χρόνου η υπόλοιπη πέτρα απέκτησε μια πιο ζεστή απόχρωση … Λόγω του γεγονότος ότι η διαφορά στο επίπεδο του δαπέδου μεταξύ των δυτικών και των ανατολικών στοών είναι 1,43 μέτρα, πέντε σκαλοπάτια από 27 έως 32 εκατοστών κατευθύνονται προς την κεντρική πύλη, η οποία προοριζόταν για ιππότες και φτάνει τα 4,18 μ. σε πλάτος και 7,37 μ. σε ύψος.
Όπως όλες οι πύλες αυτού του τύπου, κλίνει προς τα πάνω και αυτό δεν είναι απλώς μια πτήση της φαντασίας του αρχιτέκτονα. Το γεγονός είναι ότι ένα τέτοιο σχήμα κάνει τις πόρτες να κλείνουν αυτόματα. Για κάθε επισκέπτη στην Ακρόπολη, αυτό έπρεπε να δώσει την εντύπωση ότι οι πόρτες έκλεισαν από τη θέληση των θεών. Στα δεξιά και στα αριστερά της κύριας εισόδου, υπάρχουν δύο ακόμη μικρότερα περάσματα, 2,92 × 5,47 και 1,47 × 3,44 μ. Η ίδια τεχνική χρησιμοποιήθηκε αργότερα στην κατασκευή της Πύλης του Βρανδεμβούργου.
Το ύψος των στηλών της δυτικής στοάς φτάνει τα 8,81 μ. Και της ανατολικής – από 8,53 έως 8,57 μ. Το κτίριο έχει επίσης τη δική του καμπυλότητα (αρχιτεκτονική καμπυλότητα γραμμών), αν και όχι τόσο έντονη όσο στον Παρθενώνα. Και οι δύο πτέρυγες των Προπυλαίων είχαν επίσης τρεις δωρικές στήλες η καθεμία, ύψος των οποίων ήταν 5,85 μ. Σε αντίθεση με τη δωρική ένταση της πρόσοψης, η εσωτερική αρχιτεκτονική των Προπυλαίων ήταν πιο χαριτωμένη και απαλή. Το ύψος των ιονικών κολώνων που οδηγούν στην κύρια είσοδο φτάνει τα 10,25 μέτρα. Επιπλέον, αυτό είναι το παλαιότερο υπάρχον παράδειγμα συνδυασμού δωρικών και ιονικών στηλών σε ένα κτίριο, καθώς οι ιονικές στήλες του Παρθενώνα δεν έχουν επιβιώσει. Στα Προπύλαια, όπως και στον Παρθενώνα, σχεδόν δεν υπάρχουν ευθείες γραμμές και κατακόρυφα επίπεδα. Η οροφή ήταν βαμμένη μπλε και διακοσμημένη με χρυσά και χάλκινα αστέρια σκαλισμένα απευθείας στο μάρμαρο.
Ολόκληρη η φιλοσοφία του κτιρίου το μετέτρεψε όχι μόνο σε ένα είδος “βιτρίνας της Ακρόπολης”, αλλά και στο πιο σημαντικό μέρος της τελετουργικής πομπής κατά τη διάρκεια των Παναθηναϊκών εορτών. Μπορούμε μόνο να φανταστούμε πόσο μαγευτική ήταν η πομπή των ιερέων, των ζώων για θυσίες, των ιππών και της αριστοκρατίας της Αθήνας, που πήγαινε προς τον Παρθενώνα για να αποτίσει φόρο τιμής στην προστάτιδα της πόλης.
Η δεξιά πτέρυγα χρησίμευσε ως μια από τις πρώτες γκαλερί τέχνης στην ιστορία και λεγόταν Πινακοθήκη, στην οποία τον 4ο αιώνα π.Χ. διάσημοι καλλιτέχνες εκθέτουν τα έργα τους. Και η αριστερά, που σχεδόν ακουμπά στον ναό της Νίκης Απτέρου, πιθανότατα χρησίμευε για συμπόσια.
Περίπου το 334 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος έστειλε στην Αθήνα 300 σετ περσικής πανοπλίας, αφιέρωμα στη θεά Αθηνά και συνοδεύοντας τη δωρεά με τον ακόλουθο σχολιασμό: «Ο Αλέξανδρος γιος του Φιλίππου και οι Έλληνες, εκτός από τους Λακεδαιμόνιους, από τους βαρβάρους που κατοικούν στην Ασία [αφιέρωσαν].». Ένα μέρος των τροπαίων κρεμιέται στους πρόποδες των Προπυλαίων, και 14 ασπίδες κρέμονται στον χώρο κάτω από το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα.
Το 296 π.Χ. απήχθησαν από τον τύραννο Λαχάρη, ο οποίος έψαχνε χρήματα για να πληρώσει τους στρατιώτες του. Τον 2ο αιώνα π.Χ. στους πρόποδες της δεξιάς πτέρυγας του κτιρίου βάλανε μνημείο για έναν από τους εκπροσώπους της δυναστείας των Ατταλίδων από το βασίλειο της Περγάμου. Τον Μεσαίωνα το κτίριο ενισχύθηκε και πρόσθετοι προμαχώνες και άλλες οχυρώσεις αυξήθηκαν. Τα Προπύλαια υποβλήθηκαν στην ισχυρότερη αναδιάρθρωση κατά τη διάρκεια της βασιλείας της οικογένειας Florentine Acciaioli. Μετά το 1387 το κτίριο διαμορφώθηκε σε ένα πολυτελές παλάτσο στο πνεύμα της Αναγέννησης. Μετά την καθιέρωση της οθωμανικής κυριαρχίας, το κτίριο μετατράπηκε σε κατοικία του Ντιζντάρ, του στρατιωτικού διοικητή της πόλης. Το 1645, κεραυνός χτύπησε τα Προπύλαια, τα οποία περιείχαν τεράστια ποσότητα πυρίτιδας. Η έκρηξη σκότωσε τον Ντιζντάρ και την οικογένειά του και το μεγάλο αριστούργημα του Μνησικλή καταστράφηκε ανεπανόρθωτα.
Κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης των Προπυλαίων στο τέλος του 19ου – πρώτο μισό του 20ού αιώνα εκτός από τις εργασίες επισκευής, αφαιρέθηκαν γιγάντιοι αντίκες πυρήνες από μη σιδηρούχα μέταλλα από τους κίονες, οι οποίοι στη συνέχεια εξαφανίστηκαν ή είχαν κλαπεί και αντικαταστάθηκαν από σίδηρο. Το σίδερο σκουριάστηκε και φούσκωσε και αυτό οδήγησε σε περαιτέρω ρωγμές του μαρμάρου.
Η μερική ανοικοδόμηση των Προπυλαίων ξεκίνησε από το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού το 1975 κατά τη γενική συντήρηση της Ακρόπολης της Αθήνας, αλλά το 2007 οι στήλες ακόμα φαίνονται σκούρες. Στις 20 Δεκεμβρίου 2009, ολοκληρώθηκε ένα 7ετές έργο για την ανοικοδόμηση και αποκατάσταση των Προπυλαίων της Ακρόπολης Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της εργασίας, 600 τόνοι μπλοκ αποσυναρμολογήθηκαν και μέρος της αρχαίας στέγης αποκαταστάθηκε με τη βοήθεια μαρμάρινων δοκών. Οι αποκαταστάτες έχουν δημιουργήσει αντίγραφα του στολισμού αρχαίων ιονικών στηλών, ενώ τα πρωτότυπα έχουν εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Αφαιρέθηκαν 255 μαρμάρινα τεμάχια, τα οποία καθαρίστηκαν από μεταλλικούς πείρους που είχαν εγκατασταθεί τον 19ο αιώνα και προκάλεσαν περαιτέρω ρωγμές του μαρμάρου, και αντικαταστάθηκαν με τιτάνιο. Το συνολικό κόστος του έργου αποκατάστασης των Προπυλαίων ήταν 6,5 εκατομμύρια ευρώ.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει:

0
    0
    Καλάθι
    Το καλάθι σου είναι άδειο Επιστροφή στο κατάστημα
    Scroll to Top