Μέτσοβο
Το Μέτσοβο είναι ένα χωριό, χαμένο ανάμεσα στα ψηλά βουνά της Ηπείρου στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας σε υψόμετρο 1160 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, το οποίο έχει διατηρήσει τη μεσαιωνική αρχιτεκτονική χαρακτηριστική αυτών των τόπων – “Αρχοντικό”, παραδόσεις και κουζίνα. Ένας μικρός οικισμός που εντυπωσίασε ολόκληρο τον κόσμο με τον αριθμό των ευεργετών από τους ντόπιους του, και τώρα εκπλήσσει με την παραγωγή μοναδικών τυριών και το υψηλότερο οινοποιείο στην Ευρώπη.
Μιλάμε για ένα χωριό, του οποίου ο πληθυσμός δεν ξεπέρασε ποτέ τους 3000 ανθρώπους. Ο κύριος πληθυσμός είναι οι Έλληνες βλάχικης καταγωγής, και σήμερα η διάλεκτος της ελληνικής γλώσσας “Βλάχικα” ακούγεται σε αυτά τα μέρη. Οι πρώτες αναφορές του Μετσόβου βρίσκονται σε πηγές του 14ου αιώνα. Σύμφωνα με μια εκδοχή, το χωριό οφείλει το όνομά του σε αρκούδες που ζουν εδώ σε μεγάλο αριθμό, από την άλλη – την αρχική τοποθεσία ανάμεσα στα βουνά (στη μέση, ή στο κέντρο), ή από το λατινικό όνομα του ποταμού Mitsio κοντά στην πόλη Abruzzo στην Ιταλία, από όπου έφτασαν οι Βλάχοι στην Ήπειρο.
Το 1380, το Μέτσοβο αναφέρεται για πρώτη φορά στα χρονικά των αδελφών Πρόκλο και Θωμά ως χωριό βοσκών, του οποίου η κύρια δραστηριότητα ήταν η κτηνοτροφία. Επιπλέον, το Μέτσοβο αποκτά γρήγορα την εξουσία μιας προνομιακής διευθέτησης. Τον 14ο αιώνα, ο Ανδρόνικος ο Τρίτος, και αργότερα με την πτώση του Βυζαντίου, ο Μουράτ Β ‘ το 1430 κατά τη μετάβαση του στρατού του Σινάν Πασά στα Ιωάννινα, προσέθεσε το Μέτσοβο με ειδικά προνόμια, φορολογικές ελαφρύνσεις και ελευθερίες, που επέτρεψαν στους κατοίκους της περιοχής να πραγματοποιούν ελεύθερες συναλλαγές και να γίνουν γρήγορα πλούσιοι. Το 1659, ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο τέταρτος ενισχύει αυτά τα προνόμια, και έτσι το Μέτσοβο και τα πλησιέστερα χωριά Μαλακάσι, Μάλια, Ανήλιο, Δερβενίτσα σχηματίζουν ένα είδος ομοσπονδίας με τη μορφή ανεξάρτητης δημοκρατίας εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι έμποροι αυτής της ομοσπονδίας είχαν εμπορικά σπίτια σε όλα τα γνωστά οικονομικά κέντρα εκείνης της εποχής: στη Βενετία, τη Βιέννη, τη Μασσαλία, τη Μόσχα, την Οδησσό, την Κωνσταντινούπολη, την Αιγυπτιακή Αλεξάνδρεια κ.λπ. Μία από τις κατευθύνσεις του εμπορίου ήταν η πώληση προϊόντων γούνας και γουναρικών από τις οικογένειες Μετσοβίτης, Τόσιτσας, Πρεμέτης κ.λπ. Είναι γνωστοί και οι πλουσιότεροι έμποροι του Μετσόβιου όπως ο Stanom (Βενετία 1690), οι αδελφοί Dzardzulis (Βιέννη), ο Furningas (Ρωσία) και άλλοι. Η οικονομική ευημερία οδήγησε επίσης στη δυνατότητα ανάπτυξης του εκπαιδευτικού συστήματος. Έτσι το 1700, ένα αυτόνομο ελληνικό σχολείο άρχισε να λειτουργεί στο Μέτσοβο, όπου διδάσκουν οι καλύτεροι δάσκαλοι εκείνης της εποχής.
Το 1795, ο κυβερνήτης από τα Ιωάννινα, ο σουλτάνος της κεντρικής πολιτείας της Ηπείρου, Αλί Πασάς, ανακαλεί προνόμια, και αυτό προκαλεί δυσαρέσκεια.
Το 1854 στις 27 Μαρτίου, το Μέτσοβο θα καταστραφεί από τον τουρκικό στρατό του Άβδη Πασά για την υποστήριξη της επανάστασης του Θεοδωράκη Γρίβα. Ωστόσο, δεδομένης της ευημερίας του τοπικού πληθυσμού και της πλουσιας κληρονομιάς και πάλι χάρη στους φιλάνθρωπους που υποστηρίζουν τη μικρή πατρίδα τους κυρίως οικονομικά, το Μέτσοβο όχι μόνο θα ανακάμψει, αλλά θα βιώσει και μια άλλη ακμή.
Η απελευθέρωση από την οθωμανική κυριαρχία θα γίνει στις 31 Οκτωβρίου 1912 μέσω των προσπαθειών του ελληνικού στρατού. Πρέπει να σημειωθεί ότι το Μέτσοβο παρείχε σημαντική υλική υποστήριξη στο εθνικό απελευθερωτικό κίνημα, το οποίο προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση μεταξύ των Τούρκων, γιατί το χωριό ήταν γνωστό ως η πιο ελεύθερη και πλουσιότερη γη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ένα από τα πιο σεβαστά ονόματα στο Μέτσοβο είναι, φυσικά, ο Αβέρωφ. Ο Γεώργιος Αβέρωφ (το επώνυμο εξωστράφηκε ως αποτέλεσμα της εμπορικής του δραστηριότητας στη Ρωσία) έγινε ένας από τους εξαιρετικούς ευεργέτες των τεχνών από το Μέτσοβο. Αυτός ήταν που αποκατέστησε με δικά του έξοδα το 1895 το Μαρμάρινο Στάδιο στην Αθήνα, όπου πραγματοποιήθηκαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες. Χρηματοδότησε ένα σχολείο για ταλαντούχους νέους στις δύσκολες στιγμές του απελευθερωτικού κινήματος για την Ελλάδα, απέκτησε και δωρίζει στην Ελλάδα ένα στρατιωτικό καταδρομικό, το οποίο αργότερα πήρε το όνομά του. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ – μια ενεργή προσωπικότητα στο αντιφασιστικό κίνημα κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, συγγραφέας, Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, κληρονόμησε το Ίδρυμα Μιχαήλ Τοσίτσα (ο τελευταίος εκπρόσωπος της πλουσιότερης οικογένειας Τοσίτσα, τραπεζίτης που έδωσε όλα τα χρήματά του στην πατρίδα). Το Ίδρυμα προορίζεται να υποστηρίξει την ιστορική μοναδικότητα του Μετσόβου, καθώς και να βοηθήσει τον τοπικό πληθυσμό,και συνεχίζει το έργο του μέχρι σήμερα. Με τα χρήματα από το ίδρυμα, ο Ευάγγελος Αβέρωφ ίδρυσε το οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ στη βάση των υψηλότερων αμπελώνων στην Ευρώπη, έφτιαξε ένα κρασί που πλήρει τις υψηλότερες ευρωπαϊκές και παγκόσμιες απαιτήσεις και πρότυπα. Το Ίδρυμα χρηματοδότησε επίσης το διάσημο τυροκομείο του Μετσόβου, όπου, χρησιμοποιώντας αιώνες παραδόσεις παραγωγής τυριού, δημιουργούν πραγματικά μοναδικές ποικιλίες. Είναι ο λόγος που το Μέτσοβο συχνά ονομάζεται πρωτεύουσα τυριού της Ελλάδας. Επίσης, αποκαταστάθηκε η κάποτε καλύτερη σχολή ξυλογλυπτικής (εικονοστάσια από το Μέτσοβο υπάρχουν τόσο στα Μετέωρα όσο και στα μοναστήρια του Αγίου Όρους). Μπορείτε να θαυμάσετε την ικανότητα των ξυλόγλυπτων του Μετσόβου κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά του χωριού – καταστήματα, πάγκους στους δρόμους, μπαστούνια για ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες, εκπληκτική κατασκευή της εσωτερικής διακόσμησης της κεντρικής εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής και πολλά άλλα.
Σήμερα το χωριό βρίσκεται σε μια γραφική τοποθεσία στην πλαγιά των βουνών της Πίνδου, που ονομάζονται Ελληνικές Άλπεις. Από μόνη της, αυτή η περιοχή της Ελλάδας εκπλήσσει με ένα μωσαϊκό τοπίων, τη θέα στα βουνά, που είναι καλυμμένα με πυκνά αειθαλή δάση. Αυτή η περιοχή διαγράφει όλα τα στερεότυπα για την Ελλάδα, η οποία στους ξένους τουρίστες συχνά σχετίζεται μόνο με τη θάλασσα και τα νησιά. Το ίδιο το Μέτσοβο είναι γεμάτο πλακόστρωτα δρομάκια, περνώντας μέσα από τα οποία μπορείτε να θαυμάσετε ατελείωτα πέτρινα αρχοντικά, η ηλικία των οποίων είναι μερικές φορές μισή χιλιετία ή περισσότερο. Οι ντόπιοι διατηρούν τρομακτικά την εμφάνιση των σπιτιών και την εσωτερική διακόσμηση, ακόμη και τα νέα κτίρια χτίζονται σε εθνικό στυλ. Δεν είναι ασυνήθιστο να συναντάς ανθρώπους με παραδοσιακά ρούχα στο δρόμο. Και πώς μαγειρεύουν εδώ το κρέας! Αρνί σε σούβλα, ψητό χοιρινό, κοκορέτσι …
Ένα από τα γνωστά χιονοδρομικά κέντρα βρίσκεται κοντά στο Μέτσοβο. Υπάρχει πάντα χιόνι στα βουνά της Πίνδου το χειμώνα, και έχουν δημιουργηθεί όλες οι συνθήκες για τους λάτρεις αυτού του αθλήματος, που ‘εχουν στην διάθεσή τους και μοντέρνα πολύχρωμα ξενοδοχεία.
Η επίσκεψη στο Μέτσοβο αφήνει μια ανεξίτηλη εντύπωση και η επίγευση από κρέας, τυρί και κρασί θα μείνει μαζί σας για όλη τη ζωή.
