Μονή Αγίας Θεοδώρας
Το ιστορικό μοναστήρι της Σεβάσμιας Θεοδώρας, που βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα κατά τη διάρκεια της ζωής της ίδιας της αγίας. Η πρώτη αναφορά του μοναστηριού βρίσκεται στην περιγραφή της ζωής της Θεοδώρας. Το 837, σε ηλικία 25 ετών, ήρθε σε αυτό το μοναστήρι, το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Πρωτομάρτυρα Στέφανο. Το 893, τα λείψανα της αγίας μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι και στη συνέχεια μετονομάστηκε. Αρχικά, το μοναστήρι ήταν κυνόβιο. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς τον 18ο αιώνα και για ποιο λόγο μετατράπηκε σε εκκλησία της ενορίας.
Μετά την πτώση της Θεσσαλονίκης το 1430, οι Τούρκοι χώρισαν τα λείψανα της αγίας, αλλά το ίδιο το μοναστήρι δεν μετατράπηκε σε τζαμί και συνέχισε να λειτουργεί ως χριστιανικό και φιλοξενούσε περίπου 200 μοναχές. Οι Τούρκοι το ονόμασαν “Kizlar Manastir” (μοναστήρι των παρθένων) και βρισκόταν σε μια από τις 12 ελληνικές συνοικίες της πόλης.
Το καθολικό του μοναστηριού υπέστη σοβαρές ζημιές από 2 καταστροφικές πυρκαγιές το 1890 και το 1917. Μετά τη δεύτερη πυρκαγιά, σχεδόν όλα τα κτίρια καταστράφηκαν.
Ένα νέο Καθολικό χτίστηκε δίπλα στο κατεστραμμένο το 1935, και το 1957, ο Μητροπολίτης Παντελεήμονας της Θεσσαλονίκης ίδρυσε τη δυτική πτέρυγα, η οποία στεγάζει ένα ορφανοτροφείο και ένα εκκλησιαστικό σχολείο.
Από το 1974 η μονή λειτουργεί ως ανδρική.
Η Αγία Θεοδώρα γεννήθηκε στην Αίγινα το 812 σε μια οικογένεια ευσεβών γονέων. Ο πατέρας της ήταν πρεσβύτερος. Δυστυχώς, η μητέρα της πέθανε λίγο μετά τον τοκετό, οπότε ο πατέρας της αναγκάστηκε να μεταφέρει την ανατροφή της σε μια ευσεβή γυναίκα, και ο ίδιος άρχισε να ζει μια απομονωμένη ζωή. Η Θεοδώρα ήταν προικισμένη με σπάνιες αρετές και ομορφιά.
Όταν μεγάλωσε, η ευσεβής μητριά της την έδεσε με έναν νεαρό άνδρα. Αλλά ένα φοβερό γεγονός άλλαξε τη ζωή της. Οι πειρατές των Σαρακηνών εισέβαλαν στην Αίγινα και λεηλάτησαν το νησί, σκοτώνοντας πολλούς από τους κατοίκους, μεταξύ των οποίων ήταν ο αδελφός της Θεοδώρας. Η ίδια έφυγε στη Θεσσαλονίκη με τον αρραβωνιαστικό της. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, όταν έφτασε σε ηλικία γάμου, παντρεύτηκαν και το ζευγάρι απέκτησε μια κόρη, τη Θεοπίστη, και στη συνέχεια δύο ακόμη παιδιά που πέθαναν κατά την παιδική ηλικία. Η απώλεια παιδιών τους γέμισε με θλίψη, αλλά η ευσεβής Θεοδώρα δεν έχασε την καρδιά της. Κατέχοντας μεγάλη πίστη, υποστήριξε τον άντρα της και μάλιστα τον κάλεσε να αφιερώσει την εξάχρονη κόρη της στο Θεό. Πράγματι, σύντομα την έδωσαν να μεγαλώσει στο μοναστήρι του Αγίου Λουκά.
Όταν η Θεοδώρα ήταν 25 ετών, ο σύζυγός της αρρώστησε και πέθανε. Στράφηκε στο μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου στη Θεσσαλονίκη, όπου η συγγενής της Άννα υπηρέτησε ως ηγουμένη, και ζήτησε να γίνει δεκτή στο μοναστήρι. Η μοναχή, όταν συνάντησε τη νεαρή χήρα, εξέφρασε τις αμφιβολίες της, φοβούμενη ότι κάποια στιγμή θα μετανιώσει την απόφασή της και θα φύγει από το μοναστήρι. Όμως, αντιμέτωπη με τους ένθερμους ισχυρισμούς της Θεοδώρας, την αποδέχθηκε στην αδελφότητα του μοναστηριού, υποβάλλοντας την σε διάφορες δοκιμές για να είναι σίγουρη για την αποφασιστικότητά της.
Η Θεοδώρα έδειξε ζήλο και υπακοή. Εκτέλεσε πρόθυμα κάθε εργασία, ανεξάρτητα από το πόσο ασήμαντη ή δύσκολη μπορεί να είναι. Διατήρησε καλές σχέσεις με τις άλλες αδελφές και καθαρίστηκε πνευματικά. Νήστευε, μελετούσε πνευματικά βιβλία και συμμετείχε στα Ιερά Μυστήρια με σεβασμό και ταπεινότητα. Η Θεοδώρα παραδέχτηκε ότι μπόρεσε να αντισταθεί στους πειρασμούς του διαβόλου, που προσπάθησε να την αποσπάσει από τον πνευματικό αγώνα και να την βγάλει από το μοναστήρι για να επιστρέψει στην κοσμική ζωή. Αλλά παρέμεινε σταθερή στην επιλογή της.
Χρόνια αργότερα, όταν η ηγουμένη του μοναστηριού του Αγίου Λουκά, όπου μεγάλωσε η κόρη της Θεοδώρας Θεοπίστη, πέθανε, η κοπέλα αποφάσισε να γίνει καλόγρια ακολουθώντας το παράδειγμα της μητέρας της. Ως εκ τούτου, ζήτησε να γίνει δεκτή στο μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου. Η ηγουμένη Άννα την αποδέχτηκε και μάλιστα την έβαλε στο ίδιο κελί με τη μητέρα της.
Μητέρα και κόρη, που τώρα γίνονται πνευματικές αδελφές, έχουν μοιραστεί προσευχή και πνευματική πρακτική. Αλλά η Θεοδώρα αντιμετώπισε ένα άλλο εμπόδιο – ένα μητρικό ένστικτο ξύπνησε μέσα της, σκοτεινιάζοντας την αδελφική τους σχέση. Για να προστατεύσει τις αδελφές από πειρασμούς, η ηγουμένη τους χώρισε και τους απαγόρευσε να επικοινωνούν. Υπάκουσαν και για δεκαπέντε χρόνια δεν αντάλλαξαν λέξη, αν και ζούσαν μαζί στο ίδιο μοναστήρι, δούλευαν και προσεύχονταν μαζί. Αργότερα η Θεοδώρα αρρώστησε σοβαρά, και η Άννα, κατόπιν αιτήματος άλλων μοναχών, επέτρεψε στη Θεοπίστη να της μιλήσει. Διαπίστωσαν ότι η σχέση αίματος τους είχε εξαφανιστεί εντελώς, και είδαν η μία την άλλη ως αδελφές στον Χριστό, όπως και οι άλλες μοναχές της αδελφότητας.
Η Θεοδώρα είναι ήδη πενήντα έξι ετών και έχει ωριμάσει πνευματικά σε μεγάλο βαθμό. Η ηγουμένη Αννα έφτασε επίσης σε μεγάλη ηλικία και δεν μπορούσε πλέον να εκπληρώσει τα καθήκοντά της. Στη συνέχεια, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης διόρισε τη Θεοπίστη ως ηγουμένη του μοναστηριού.
Η Θεοδώρα πέθανε ειρηνικά το 892, καλώντας όλη την αδελφότητα να αποχαιρετήσει και να ζητήσει συγχώρεση. Το λάδι από το κερί στον τάφο της μετατράπηκε σε μύρο και χύθηκε, δίνοντας θεραπεία σε πολλά βάσανα. Γι ‘αυτό άρχισαν να την αποκαλούν “Μυροβλύτισσα” . Το 893, ο τάφος άνοιξε και διαπιστώθηκε ότι τα λείψανα της Θεοδώρα ήταν άθραυστα. Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν σε λειψανοθήκη και τοποθετήθηκαν στο μοναστήρι, όπου υπηρέτησε τον Θεό η Αγία, και το ίδιο το μοναστήρι έλαβε το όνομά της.
